CHỦ NGHĨA KHẮC KỶ NÓI GÌ KHI NÓI VỀ TÌNH BẠN?

Chủ nghĩa khắc kỷ có lập trường cho rằng những thánh nhân hoàn toàn có khả năng sống hạnh phúc một mình, chinh phục mọi khó khăn hay bất hạnh nhưng họ vẫn mong muốn có bạn bè, có hàng xóm và những người thân thiết ở bên cạnh mình.

Những nhà Khắc kỷ có thể sống hạnh phúc khi cô độc?

Để nhìn nhận về quan điểm trên, hãy nghĩ về điều này: những thánh nhân vẫn sẽ cảm thấy hoàn toàn thoải mái trong một thân thể bất toàn. Nếu cánh tay bị chặt đứt trong chiến tranh hay hoại tử vì bệnh tật; nếu đôi mắt bị mù do tai nạn, thì những phần còn lại của cơ thể vẫn đủ đối với họ. Họ vẫn sống hạnh phúc bất kể cơ thể mình nguyên vẹn hay thiếu khuyết. Tuy nhiên, kể cả không đau khổ về cánh tay bị chặt hay đôi mắt bị mù, họ vẫn cho rằng đủ tay, đủ mắt thì tốt hơn.

Tương tự, niềm hạnh phúc của họ đến từ khả năng chấp nhận việc không có bạn bè với tâm thế bình thản. Nhưng sự thật, khó lòng tin được họ sẽ có lúc nào đó không có bạn, vì với thánh nhân, việc tìm một người bạn đâu có khó. 

Combo Sách Seneca: Những Bức Thư Đạo Đức Tập 1 + Tập 2

Đến đây bạn sẽ đặt ra câu hỏi “Làm cách nào mà các thánh nhân lại có thể kết bạn dễ dàng như vậy?.” 

Tại bức thư số 9 với chủ đề tình bạn trong cuốn sách Seneca: Những bức thư đạo đức, triết gia Lucius Annaeus Seneca có chia sẻ lời khuyên của Hecaton: “Tôi sẽ đưa cho bạn một loại bùa yêu không cần bốc thuốc, không cần dùng ngải, cũng chẳng cần niệm chú: yêu, nếu bạn muốn được yêu.”

Sự khác biệt giữa việc kết bạn và sở hữu một tình bạn cũng giống như gieo trồng và thu hoạch vậy. Quá trình kết bạn, xây dựng và vun đắp nên tình bạn tốt đẹp mới là thứ đáng giá nhất. Hãy so sánh với việc trưởng thành của một con người. Ai trong chúng ta cũng mong muốn nhanh chóng trưởng thành mà không biết chính quá trình trưởng thành mới thực sự ngọt ngào và đáng tận hưởng.

Quay về với chủ đề chính, cho dù thánh nhân có thể hạnh phúc một mình, họ vẫn mong muốn có bạn bè. Nhà triết học Epicurus đã viết về động cơ kết bạn rằng: "để có người bên cạnh lúc ốm đau, hay giúp đỡ khi tù túng, hoạn nạn". Nhưng mục đích của những nhà Khắc Kỷ hoàn toàn ngược lại khi họ coi kết bạn là để có thể ngồi cạnh lúc bạn mình ốm đau, hay đưa tay giúp đỡ khi bạn mình tù túng, hoạn nạn. Ai kết bạn chỉ vì lợi ích cá nhân sẽ không thể có tình bạn lâu dài. Tình bạn bắt đầu bằng thứ gì sẽ kết thúc bằng thứ ấy. 

Việc hạnh phúc một mình đối với những bậc thánh nhân của Chủ nghĩa Khắc Kỷ là có thể nhưng họ không khuyên con người tách biệt với cộng động. Thứ thôi thúc họ kết bạn không phải lợi ích của bản thân, mà là đặc tính tự nhiên của loài người, vì con người vốn là sinh vật mang tính cộng đồng. Điều đó luôn luôn tồn tại sâu thẳm bên trong chúng ta, con người luôn mong muốn có bạn để cùng nhau đồng hành.

Ngoài ra, nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về Marcus Aurelius, cũng như Chủ nghĩa Khắc Kỷ và các phương pháp sử dụng để thực hành triết học trong cuộc sống thường ngày, bạn có thể tìm đọc cuốn sách "Suy tưởng" được dịch bởi Spiderum nhé.

Sách Suy Tưởng - Marcus Aurelius

Đọc thêm:

Marcus Aurelius: Cuộc Sống và Triết Lý Đằng Sau Hoàng Đế La Mã