EFFECTIVE ALTRUISM LÀ GÌ? LÀM SAO ĐỂ TẠO RA SỰ KHÁC BIỆT TRONG CUỘC ĐỜI?

EFFECTIVE ALTRUISM LÀ GÌ? LÀM SAO ĐỂ TẠO RA SỰ KHÁC BIỆT TRONG CUỘC ĐỜI?

Hầu hết chúng ta đều muốn tạo ra sự khác biệt. Ta chứng kiến nỗi khổ đau, sự bất công, chết chóc, và tự thúc giục bản thân phải “làm gì đó” để thay đổi những điều ấy. Nhưng để tìm hiểu xem đâu là “gì đó” là một việc rất khó khăn, chưa kể đến việc thực sự bắt tay vào hành động. 

Nhân đạo hiệu quả (effective altruism) chính là câu trả lời cho thắc mắc lớn này. Đây là lĩnh vực nghiên cứu sử dụng các bằng chứng với độ kiểm chứng cao và các lập luận kỹ lưỡng, nhằm tìm ra các phương án cải thiện nhiều nhất có thể cuộc sống của các đối tượng cần hỗ trợ. Lĩnh vực này đã tập hợp những người có mối quan tâm thực sự tới những vấn đề cấp bách của thế giới, với nỗ lực tập trung đưa ra các phương án khả thi nhất cho những vấn đề này. 

 

EFFECTIVE ALTRUISM - Cơ hội LỚN để làm điều TỐT

 

Lịch sử nhân loại đã chứng kiến hàng nghìn cá nhân tạo ra những ảnh hưởng tích cực lên toàn thế giới: Norman Borlaug nghiên cứu giống lúa mì kháng bệnh, góp phần tạo ra cuộc “Cách mạng xanh”, được ghi nhận đã cứu sống hàng trăm triệu người; Grace Eldering, Pearl Kendrick và Loney Gordon làm việc trong suốt thời kỳ Đại khủng hoảng để phát triển loại vắc-xin ho gà ngăn ngừa hàng triệu ca tử vong. 

 

Tưởng chừng chỉ có những con người phi thường mới xuất hiện với hình tượng dũng cảm, giỏi giang, ở đúng chỗ và đúng thời điểm nước sôi lửa bỏng nhất. Nhưng thực ra, ngay cả chúng ta - những người bình thường cũng có thể tạo ra những tác động tích cực to lớn đến thế giới, nếu như ta khôn ngoan trong lựa chọn.



 

Bên cạnh đó, quyên góp không phải cách duy nhất để tạo ra sự khác biệt. Có rất nhiều cơ hội để đóng góp cho các tổ chức nghèo đói toàn cầu, hơn là chỉ đơn giản quyên góp tiền bạc. Vậy điều này được thực hiện như thế nào? Thứ nhất, rất nhiều người tài năng lựa chọn đóng góp cho xã hội bằng cách làm việc trực tiếp trong các lĩnh vực quan trọng toàn cầu, như y tế, giáo dục,... Thứ hai, tồn tại những vấn đề thậm chí nghiêm trọng hơn nhiều so với tình trạng sức khỏe và nghèo đói toàn cầu. 

Điều quan trọng là giải quyết đúng vấn đề

 

Truyền thông thường tập trung vào những câu chuyện tiêu cực, nhưng không vì thế mà thế giới trở nên tồi tệ hơn. Rất nhiều nỗ lực nhằm cải thiện thế giới đã gặt hái được thành công lớn. Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, số người sống dưới mức nghèo khổ đã giảm hơn một nửa kể từ năm 1990. Hàng nghìn vũ khí hạt nhân trong Chiến tranh Lạnh được dựng lên trên khắp Đại Tây Dương, nhưng chúng ta vẫn sống mà không phải hứng chịu một cuộc tấn công nào.

 

Nhưng vẫn còn đó nhiều vấn đề nan giải. Khoảng 700 triệu người vẫn sống dưới mức 2 đô mỗi ngày. Biến đổi khí hậu và các công nghệ mới mang tính đột phá có khả năng gây hại cho hàng tỷ người trong tương lai. Hàng tỷ động vật, đáng ra cần phải nhận được nhiều quan tâm hơn về mặt đạo đức, lại phải trải qua cuộc sống đau khổ trong các trang trại của nhà máy. 

Vì thế, có rất nhiều vấn đề chúng ta cần phải suy nghĩ cẩn thận để ưu tiên giải quyết.

 

Việc lựa chọn đúng vấn đề cần giải quyết ảnh hưởng rất lớn đến số lượng việc tốt bạn có thể làm. Nếu bạn chọn một vấn đề khó có thể giúp đỡ nhiều người (hoặc động vật), bạn sẽ gián tiếp giới hạn các ảnh hưởng của bản thân. Thực tế cho thấy rằng rất nhiều người có động lực làm điều tốt, nhưng họ lại lựa chọn các vấn đề theo cảm tính mà không thông qua bất kỳ nghiên cứu nào. Điều này sẽ khiến chúng ta vô tình bỏ quên những vấn đề nổi cộm của thời đại. Chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra nhiều khác biệt tích cực nếu ta cẩn thận lựa chọn các vấn đề, hơn là để bản thân bị thu hút bởi những ấn tượng cảm tính đầu tiên. 

Các vấn đề khả thi khi dùng effective altruism

 

Vậy làm thế nào để xác định đâu là vấn đề chúng ta nên tập trung giải quyết?

 

Câu trả lời nằm ở khung tiêu chí đã được nghiên cứu dưới đây. Giải quyết một vấn đề được coi sẽ mang lại nhiều ảnh hưởng nếu vấn đề đó: 

 
  • Có quy mô lớn (ảnh hưởng lớn, tới nhiều cá nhân)

  • Ít được quan tâm (có ít người đang giải quyết vấn đề này)

  • Có thể giải quyết được (với hỗ trợ từ nhiều nguồn)

 

Dựa trên khung tiêu chí này, người ta nhận thấy có 3 vấn đề nổi bật đang cần được giải quyết: xóa đói giảm nghèo, cải thiện phúc lợi động vật và chuẩn bị cho tương lai.

 

Ngoài 3 vấn đề nổi bật ở hiện tại, có rất nhiều vấn đề khác cần lưu tâm trong tương lai như: 

  • Nghiên cứu sức khỏe tâm thần và thần kinh, với một số căn bệnh ngày càng phổ biến (trầm cảm, lo âu) đồng thời cải thiện khả năng tiếp nhận điều trị ở các nước thu nhập thấp.

  • Kiểm soát thuốc lá

  • Cải thiện tình trạng di cư quốc tế và đổi mới chính sách thương mại

 

Có thể thấy rằng, để tạo ra sự khác biệt (lớn nhất có thể), chúng ta cần cân nhắc đến hai việc: 

  1. Vấn đề nổi bật ta cần tập trung giải quyết 

  2. Cách hiệu quả nhất để giải quyết các vấn đề

 

Có ý định giải quyết các vấn đề của xã hội là tốt, nhưng lựa chọn đúng vấn đề để làm việc còn tốt hơn. Vì thế, trước khi quyết định làm việc tốt nào, hãy trang bị cho mình đầy đủ kiến thức cũng như những nghiên cứu nhất định để tránh lãng phí công sức của bản thân. “Doing Good Better - Làm việc thiện đúng cách” - cuốn sách mang lại tư duy hoàn toàn mới về việc làm từ thiện sẽ là công cụ cần thiết cho quá trình tạo ra sự khác biệt của bạn.

← Bài trước Bài sau →

Bình luận